Kopalnia uranu „Liczyrzepa” była jedną z kopalń wchodzących w skład Zakładów Przemysłowych R-1, przedsiębiorstwa górniczego zajmującego się po wojnie wydobyciem na skalę przemysłową rudy uranu w Sudetach. W latach 1948–1954 (z przerwami) w „Liczyrzepie” prowadzono rozpoznanie i eksploatację złoża uranu. Obecnie w dawnych wyrobiskach (sztolnie nr 9 i 9a) znajduje się podziemna trasa turystyczna Sztolnie Kowary kopalni „Liczyrzepa”.
Historia kopalni uranu „Liczyrzepa”
Wyrobiska kopalni „Liczyrzepa” należały dawniej do Zakładów Przemysłowych R-1, które w latach 50. i 60. XX wieku wydobywały rudę uranu w Sudetach. Na temat samej historii kopalnictwa uranu w Sudetach zapraszam do przeczytania oddzielnego artykułu. Początkowo w połowie XIX wieku kopalnia „Liczyrzepa” (niem. Rübezahl) funkcjonowała jako kopalnia fluorytu. Wydobyty fluoryt sprzedawany był do huty miedzi w Ciechanowicach. Złoże eksploatowano tu w latach 1852–1862, po czym kopalnia została zamknięta. Po II wojnie światowej, w ramach poszukiwań i szacowania dostępnych złóż uranu, w hałdach dawnej kopalni „Liczyrzepa” natrafiono na ślady mineralizacji uranowej. Już w 1948 roku podjęto próby rozpoznania złoża i wydobycia uranu na bazie jej starych wyrobisk. Drążono także nowe sztolnie. Roboty prowadzono z przerwami do 1954 roku, po czym kopalnię zamknięto ze względu na małą zasobność złoża. Szacuje się, że w kopalni „Liczyrzepa” łącznie wydobyto według różnych źródeł: 1,4 ton metalicznego uranu (Klementowski) lub 0,4 ton metalicznego uranu (Adamski i Kaczmarek). Od 1975 roku sztolnia nr 9 była wykorzystywana na potrzeby laboratorium górniczego Zakładu Doświadczalnego Politechniki Wrocławskiej „Hydro-Mech”. Wówczas wydrążono również dodatkową sztolnię nr 9a. Od 1984 roku sztolnie te były wykorzystywane przez Zakład Górniczy w Kowarach-Podgórzu, podporządkowany Instytutowi Górnictwa Politechniki Wrocławskiej. Po zamknięciu inhalatorium radonowego w kopalni „Podgórze” (1993 rok) część wyposażenia przeniesiono do „Liczyrzepy”. Od połowy lat 90. wyrobiska były już całkowicie opuszczone i zdewastowane. W 2000 roku na bazie sztolni nr 9 i 9a utworzono podziemną trasę turystyczną, która dziś funkcjonuje pod nazwą Sztolnie Kowary kopalnia „Liczyrzepa”.
Zwiedzanie Sztolni Kowary – Kopalnia „Liczyrzepa”
Podziemna trasa turystyczna Sztolnie Kowary kopalnia „Liczyrzepa” znajduje się u podnóża góry Sulica w Karkonoszach, w dolinie potoku Jelenia Struga. Duży parking znajduje się 400 m przed sztolniami. Przy samych sztolniach znajduje się Hotel Jelenia Struga Medical SPA, w przypadku małego obłożenia hotelu można zaparkować na jego parkingu. Na trasie zwiedzania, którą pokonujemy w towarzystwie przewodnika, możemy zobaczyć m.in.: magazyn materiałów wybuchowych, żyłę rudy uranu, wystawę szkła uranowego, odstrzał przodka górniczego z platformą wibracyjną, inhalatorium radonowe, kaplicę św. Barbary, makietę bomby atomowej „Little Boy” w skali 1:1 i podziemny bar. W trakcie zwiedzania sztolni poznamy także historię kowarskiego górnictwa, w tym powojenne losy kopalń R-1 wydobywających uran dla Związku Radzieckiego.
Aktualne informacje na temat zwiedzania Sztolni Kowary kopalni „Liczyrzepa” (godziny otwarcia, cennik, dojazd itp.) dostępne są na stronie:
Uwaga! Ponieważ często w obiektach zmieniają się warunki zwiedzania, godziny otwarcia, cennik itp. polecamy za każdym razem sprawdzać aktualne informacje na stronie www.
Uwaga! W Kowarach znajduje się jeszcze jedna kopalnia udostępniona do zwiedzania
→ Kopalnia „Podgórze”
